Przewodnickie pogadanki
W świąteczny poniedziałek równolegle z dyngusem kultywowano obrzęd chodzenia z kokotkiem (kogutkiem). Drewniana figura koguta obklejona pierzem była umieszczana na drewnianej obrotowej platformie (około 1m). Przed kogutem ustawiano parę lalek lub trzy pary taneczne wykonane z drewna. Całość mocowano na dwu lub czterokołowym wózku. z tak przygotowanym kokotkiem chodziło kilku chłopców od gospodarstwa do gospodarstwa i za śpiewy zbierano datki w formie kroszonek lub ciast.
Na Śląsku Cieszyńskim w lany poniedziałek obnoszono po wsi tzw. goiczek, jodłowe drzewko przystrojone wstążkami i ozdobami z bibuły. z goiczkiem dawniej chodziły dorosłe kobiety i dziewczęta, dziś chodzą dziewczynki. Przed drzwiami lub pod oknami domów śpiewano między innymi:
"Dej Pón Bóg dobry dzień.
Pod nasze okienko,
przyszliśmy powitać was,
miła gaździnko.
Goiczek zielony,
pięknie przystrojony"...
Wierzono że czym więcej kobiet i dziewcząt będzie chodzić z goikiem tym więcej jajek kury będą znosić.
W niektórych częściach Górnego Śląska a przede wszystkim na Śląsku Cieszyńskim występował wtorkowy zwyczaj nazywany "babskim śmiergustem" czyli nic innego jak rewanż dziewcząt za lany poniedziałek. Zwyczaj ten całkowicie dzisiaj zapomniany.
Opracowano na podstawie:
„Wyrzeczysko o świętowaniu w Polsce” – Tadeusz Maciej Ciołek, Jacek Olędzki, Anna Zadrożyńska
„Szczodry wieczór szczodry dzień” – Maria Ziółkowska
„Zwyczaje, obyczaje, obrzędy” – praca zbiorowa pod red. Tadeusza Skoczka.
„Świętowanie doroczne w Polsce” – Józef Smosarski.
„Święta polskie, tradycja i obyczaj” – Barbara Ogrodowska.
„Polski rok obrzędowy : tradycje i współczesność” – Leonard J. Pełka
„Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku” – Jerzy Pośpiech
„Najpiękniejsze zwyczaje i obrzędy górnośląskie” – Dorota Simonides
Marek Seńczyszyn Senczyszyn
Komentarze
Jadwiga Rodowicz2014-08-23 18:11 |
Super dziękuję za cenne informacje o Marzannie, Dziewannie i Gaiku Maiku |
---|